इरानमा प्रयोग गरियो अमेरिकी ‘बंकर–बस्टर’ बम, फोर्डो आणविक प्लान्ट मुख्य निशानामा

BFIS News
2025 Jun Mon 21:41

बैंकक, असार ९। इरानविरुद्धको युद्धमा इजरायलको समर्थन गर्दै अमेरिकाले इरानको पहाडी क्षेत्रभित्र रहेको फोर्डो इन्धन संवर्धन प्लान्टमा आफ्नो शक्तिशाली ‘बंकर–बस्टर’ बम प्रयोग गरेको पुष्टि भएको छ।

अमेरिकी अधिकारीका अनुसार आइतबार गरिएको आक्रमणमा उक्त विशेष किसिमका बम प्रयोग गरिएका हुन्।

फोर्डो प्लान्ट इजरायलको एक सातासम्मको हवाई आक्रमणबाट अछुतो रहेको थियो। त्यसैले यो आक्रमण उक्त सुविधामा क्षति पुर्‍याउने ‘उत्तम मौका’को रूपमा लिइएको छ। अमेरिकी सेना मात्रै यस्तो बम खसाल्न सक्षम भएकाले यो कारवाहीमा वासिङ्टनको प्रत्यक्ष संलग्नता देखिएको हो। शनिबार एसियामा अमेरिकी बी–२ स्टेल्थ बमवर्षकको गतिविधिले त्यसको संकेत दिएको थियो।

फोर्डो प्लान्टको क्षति अझै स्पष्ट छैन

फोर्डोमा भएको क्षतिको विवरण सार्वजनिक गरिएको छैन। यद्यपि, यस आक्रमणले इरानलाई आणविक कार्यक्रमको विषयमा वार्तामा ल्याउने वा अर्को मध्यपूर्व युद्धतर्फ तान्ने सम्भावनामा प्रत्यक्ष असर पार्न सक्छ।

के हो ‘बंकर–बस्टर’ बम?

‘बंकर–बस्टर’ शब्दले सतहमुनि गहिराइसम्म प्रवेश गरेर विस्फोट गर्न सक्ने बम जनाउँछ। यस आक्रमणमा अमेरिकाले प्रयोग गरेको बम GBU-57A/B Massive Ordnance Penetrator हो, जसको वजन ३० हजार पाउन्ड (१३ हजार ६ सय किलो) छ। यस बमले लगभग ६१ मिटर गहिराइसम्म सतह मुनि प्रवेश गर्न सक्छ। यो परम्परागत वारहेडयुक्त बम हो, तर यसको निशाना इरानको उच्च संवर्धित युरेनियम उत्पादन भइरहेको स्थान हो, जसले आणविक जोखिम निम्त्याउने सम्भावना पनि उठाएको छ।

फोर्डो किन रणनीतिक रुपमा महत्वपूर्ण?

तेहरानदेखि करिब ९५ किलोमिटर दक्षिणपश्चिममा, कोम शहरनजिक निर्माण गरिएको फोर्डो प्लान्ट चट्टान मुनि करिब ८० मिटर गहिराइमा रहेको छ। यो इरानको दोस्रो प्रमुख यूरेनियम संवर्धन केन्द्र हो, जसमा भूमिगत सेन्ट्रिफ्यूज हलहरू छन्। नातान्ज जस्तै यो पनि अत्यधिक सुरक्षित मानिन्छ। अमेरिकी अधिकारीहरूका अनुसार, इजरायली हमलाले पहिले नै अधिकांश वायु रक्षा प्रणालीलाई निष्क्रिय बनाइसकेको दाबी गरिएको छ।

इजरायली प्रधानमन्त्री बेन्जामिन नेतान्याहुले इरानको क्षेप्यास्त्र तथा आणविक कार्यक्रम इजरायलको अस्तित्वका लागि खतरा भएको भन्दै फोर्डोलाई मुख्य निशाना बनाउनु आवश्यक रहेको बताएका छन्।

अमेरिका किन संलग्न?

GBU–57A/B जस्ता अत्यन्तै भारी बममात्र अमेरिकी बी–२ स्पिरिट स्टेल्थ बमवर्षकबाट खसाल्न सकिन्छ। यो बमवर्षक नर्थरोप ग्रुम्यानले बनाएको हो र यसले इन्धन नबढाउँदा करिब ७ हजार माइल र एकपटक इन्धन थपेर ११,५ सय माइलको दायरा कभर गर्न सक्छ। अमेरिकी वायुसेनाले यस बमवर्षकमा दुईवटा बंकर–बस्टर लोड गरेर सफल परीक्षण गरिसकेको छ।

ट्रम्पको अस्पष्ट भूमिका

पूर्वराष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पले इजरायलको युद्ध प्रयासमा समर्थन जनाए पनि अमेरिकी संलग्नता स्पष्ट रूपमा खुलाएका थिएनन्। जी–७ बैठकमा सोधिएको प्रश्नमा उनले सैन्य संलग्नता सम्बन्धी कुनै कुरा खुलाउन चाहेनन्। यद्यपि बिहीबार उनले इरानसँग वार्ताका लागि ‘दुई हप्ता’ समय दिन सकिने बताएका थिए, तर त्यसको निर्णय आउन दुई दिन मात्र लाग्यो।

निष्कर्ष

इरानको आणविक कार्यक्रममाथि लक्षित अमेरिकाको प्रत्यक्ष हस्तक्षेपले क्षेत्रीय तनाव थप चर्काउने संकेत देखिएको छ। फोर्डो प्लान्टमा भएको वास्तविक क्षति कति भयो भन्ने विषयमा अझै स्पष्टता आउन बाँकी छ। तर, बंकर–बस्टर बमको प्रयोगले अमेरिकी सैन्य शक्ति र रणनीतिक चासो अझ प्रस्ट देखिएको छ।