आर्थिक वृद्धिमा विद्युत्, निर्माण र वित्त क्षेत्रको टेवा : तेस्रो त्रैमासमा ४.८% वृद्धि

BFIS News
2025 Jul 07 18:03

आर्थिक वृद्धिमा विद्युत्, निर्माण र वित्त क्षेत्रको टेवा : तेस्रो त्रैमासमा ४.८% वृद्धि

काठमाडौं । चालु आर्थिक वर्ष २०८१/८२ को तेस्रो त्रैमासिकमा नेपालको अर्थतन्त्रले ४.८ प्रतिशतको सकारात्मक वृद्धि गरेको प्रारम्भिक अनुमान सार्वजनिक भएको छ। अघिल्लो वर्षको यही अवधिसँग तुलना गर्दा कुल गार्हस्थ्य उत्पादन (GDP) आधारभूत मूल्यमा यो वृद्धि देखिएको हो। विद्युत् उत्पादन तथा वितरण, निर्माण, वित्तीय तथा बीमा क्षेत्र र खानी तथा खनिज उत्खनन् क्षेत्रले आर्थिक वृद्धिमा महत्वपूर्ण भूमिका खेलेका छन्।

राष्ट्रिय तथ्याङ्क कार्यालयले प्रकाशित गरेको प्रारम्भिक अनुमान अनुसार, तेस्रो त्रैमासिकमा प्रस्तुत गरिएका १८ वटै औद्योगिक क्षेत्रमा सकारात्मक वृद्धिदर देखिएको छ। यद्यपि शिक्षा, पानी तथा फोहर व्यवस्थापन, र आवास तथा भोजन क्षेत्रको अपेक्षितभन्दा कम वृद्धि भएका कारण समग्र वृद्धिदरमा केही सन्तुलन कायम भएको देखिन्छ।

मौसमी प्रभाव समायोजित अवस्था

मौसमी प्रभाव समायोजित तथ्याङ्क अनुसार, आर्थिक वर्ष २०८१/८२ को दोस्रो त्रैमासिकको तुलनामा तेस्रो त्रैमासिकमा कुल गार्हस्थ्य उत्पादनमा ०.६ प्रतिशतको झिनो वृद्धि मात्र देखिएको छ। १८ मध्ये तीन क्षेत्रमा (यातायात तथा भण्डारण, वित्तीय तथा बीमा, र आवास तथा भोजन) ऋणात्मक वृद्धि देखिएको हुँदा समग्र वृद्धिदर उच्च नहुने अनुमान गरिएको हो।

सबै क्षेत्रमा सकारात्मक वृद्धि, विद्युतमा सबैभन्दा उच्च

मौसमी प्रभाव असमायोजित दृष्टिकोणले हेर्दा सबै १८ क्षेत्रहरूमा वृद्धिदर सकारात्मक रहेको छ। विद्युत् उत्पादन तथा वितरण क्षेत्रको वृद्धिदर सबैभन्दा धेरै १२.५% रहेको छ। त्यस्तै, निर्माण क्षेत्रमा ६.९%, वित्तीय तथा बीमा क्षेत्रमा ६.७%, सूचना तथा सञ्चारमा ६.६%, यातायात तथा भण्डारणमा ६.३%, र औद्योगिक उत्पादनमा ६.२% वृद्धि भएको प्रारम्भिक आकलन छ।

कृषि क्षेत्रको योगदान र व्यापारमा सुधार

अर्थतन्त्रमा सबैभन्दा धेरै योगदान गर्ने कृषि क्षेत्रले ३.६ प्रतिशतको वृद्धि गरेको छ। हिउँदेबाली, तरकारीबाली तथा केही नगदेबालीको उत्पादनमा भएको वृद्धिले यस क्षेत्रलाई सकारात्मक बनाएको हो।

त्यस्तै, थोक तथा खुद्रा व्यापार क्षेत्रले ५.६ प्रतिशतको वृद्धि गरेको छ। स्वदेशी उत्पादनमा वृद्धि तथा मुख्य व्यापारिक वस्तुको आयातमा भएको वृद्धिले व्यापार क्षेत्रमा सुधार ल्याएको हो। औद्योगिक वस्तुको उत्पादनमा सुधार देखिँदा उत्पादनमूलक उद्योगको वृद्धि दर ६.२ प्रतिशत पुगेको छ।

सेवा क्षेत्रको अवस्था: शिक्षा, फोहर व्यवस्थापन र भोजन

यस त्रैमासिकमा शिक्षा क्षेत्रको वृद्धिदर २.३ प्रतिशत, पानीको आपूर्ति र फोहर व्यवस्थापनमा २.४ प्रतिशत र आवास तथा भोजन क्षेत्रमा २.५ प्रतिशत रहेको प्रारम्भिक अनुमान छ।

समग्र विश्लेषण

पछिल्ला तीन आर्थिक वर्षहरूमध्ये आर्थिक वर्ष २०७९/८० यता सुधारको बाटो लिँदै आएको देखिन्छ। यद्यपि, चालु त्रैमासिकको वृद्धिदरले अर्थतन्त्र अझै पनि संवेदनशील अवस्थामा रहेको संकेत गर्छ।

मौसमी प्रभाव समायोजित विश्लेषण अनुसार, विद्युत् तथा ग्यास उत्पादनमा ५.५ प्रतिशतले सबैभन्दा बढी वृद्धि हुने देखिएको छ, जसलाई अन्य सेवा क्षेत्रले २.५ प्रतिशतको वृद्धिदरले पछ्याएको छ। कृषि, वन तथा मत्स्य क्षेत्रमा ०.७ प्रतिशत मात्र वृद्धि देखिएको छ।

अर्कोतर्फ, ऋणात्मक वृद्धिदर देखिएका तीन प्रमुख क्षेत्रहरूमध्ये यातायात तथा भण्डारण क्षेत्रमा -३.३ प्रतिशत, वित्त तथा बीमा क्षेत्रमा -१.६ प्रतिशत र आवास तथा भोजन क्षेत्रमा -०.८ प्रतिशतको गिरावट देखिएको छ।

समग्रमा हेर्दा चालु आर्थिक वर्ष २०८१/८२ को तेस्रो त्रैमासिकमा नेपालले स्थिर तर सीमित आर्थिक वृद्धि गर्न सफल भएको देखिन्छ। विद्युत्, निर्माण, वित्तीय र औद्योगिक उत्पादन क्षेत्रमा देखिएको सुधारले आशावादी संकेत दिएको छ भने, केही सेवा क्षेत्रहरूमा रहेको कमजोरीले भविष्यमा थप नीतिगत सुधार र लगानी आकर्षणको आवश्यकता औंल्याएको छ।