नियमित तलबको केहि हिस्सा शेयरमा लगानी गरेर यसरी बन्न सकिन्छ करोडपति, कम जोखिम बढी लाभ
- प्रभात कुइकेल
- 2025 Jun Wed 12:12

काठमाडौं। शेयर बजारमा लगानी गर्दा धेरैजसो मानिसहरू बजारको उतारचढाव, समाचार, अफवाह वा डरका कारण निर्णयहरू परिवर्तन गर्छन्, जसले दीर्घकालीन लाभको संभावना घटाउँछ। यस्तै अनिश्चिततालाई व्यवस्थापन गर्न आजको समयमा "सिस्टेमाटिक इन्भेस्टमेन्ट प्लान" (SIP) को अवधारणा निकै लोकप्रिय हुँदै गएको छ।
SIP ले तपाईंलाई आर्थिक अनुशासन सिकाउँछ, लगानीमा निरन्तरता दिन्छ, र दीर्घकालीन रूपमा सम्पत्ति निर्माणमा सहयोग पुर्याउँछ।
SIP भनेको के हो?
SIP, अर्थात् Systematic Investment Plan, एक यस्तो लगानी रणनीति हो जसमा एक व्यक्ति प्रत्येक महिना नियमित रूपमा एक तय गरिएको रकम लगानी गर्छ। यो रणनीति पहिले म्युचुअल फन्डमा सीमित थियो, तर अहिले यसको प्रयोग प्रत्यक्ष रूपमा शेयर बजारमा पनि गर्न सकिन्छ — जसलाई "SIP in Shares" भनिन्छ।
SIP in Shares: शेयरमा व्यवस्थित लगानीको नयाँ तरिका
शेयर बजारमा SIP भन्ने कुरा तपाईंले हरेक महिना वा निश्चित समय अनुसार एक निश्चित रकम छानिएका कम्पनीको शेयरमा लगानी गर्नु हो। यसरी नियमित रुपमा लगानी गर्दा बजारको उतारचढावको औसत प्रभाव (rupee cost averaging) प्राप्त हुन्छ, जसले दीर्घकालीन नाफाको सम्भावना बढाउँछ।
SIP सुरु गर्दा ध्यान दिनुपर्ने कुराहरू:
१. नियत रकम लगानी गर्नुहोस्:
प्रत्येक महिना आफ्नो क्षमता अनुसार निश्चित रकम लगानी गर्नुपर्ने हुन्छ। उदाहरणका लागि, मासिक रु. १०,००० लगानी गर्ने निर्णय लिन सकिन्छ।
२. लगानी सीमा निर्धारण गर्नुहोस्:
तपाईंले मासिक कति लगानी गर्न सक्नुहुन्छ भनेर स्पष्ट गर्नु आवश्यक छ। पाँच वर्ष वा सोभन्दा बढी समयको लागि लगानी योजना बनाउनु राम्रो हुन्छ। सुरुमा कम्तिमा १० युनिट शेयर किन्न सक्ने योजना बनाउनु उपयुक्त हुन्छ।
३. समय सीमा तय गर्नुहोस्:
हरेक महिनाको कुन मितिमा लगानी गर्ने भन्ने समय निर्धारण गर्नुहोस्। जस्तै, प्रत्येक महिनाको १ देखि ७ गतेको बीचमा लगानी गर्न सकिने योजना बनाउनुहोस्।
४. बजार मूल्यमा लगानी गर्नुहोस्:
तोकिएको मितिमा बजारमा उपलब्ध मूल्यमा तपाईंले तय गरेको रकम अनुसार शेयर खरिद गर्नुहोस्। यसले समयक्रममा मूल्य औसत गर्न मद्दत गर्छ।
उदाहरणमार्फत बुझौं:
मानौं तपाईंले नेपाल लाइफ इन्स्योरेन्स कम्पनी लिमिटेड (NLIC) मा SIP सुरु गर्ने योजना बनाउनु भयो।
सुरु मिति: २०८२ साल बैशाख
मासिक लगानी रकम: रु. १०,०००
लगानी अवधि: प्रत्येक महिनाको १–७ गते
लगानी प्रक्रिया: बजार मूल्य अनुसार मासिक रूपमा NLIC का शेयर खरिद गर्नु
यसरी हरेक महिनामा नियमित लगानी गर्दा, तपाईंले कहिलेकाहीँ महँगोमा, कहिलेकाहीँ सस्तोमा शेयर किन्नुहुनेछ। समयक्रममा यसको औसत लागत तपाईंको पक्षमा जान्छ, र तपाईंले दीर्घकालीन रूपमा लाभ उठाउन सक्नुहुन्छ।
SIP को फाइदा किन लिने?
१. भावनात्मक निर्णयबाट बचाउँछ: बजार घट्यो भनेर डरले बेच्नुपर्ने वा चढ्यो भनेर हतारमा किन्नुपर्ने अवस्थाबाट बच्न सकिन्छ।
२. डिसिप्लिन र निरन्तरता: हरेक महिना नियमित रूपमा लगानी गर्नु सम्पत्ति निर्माणको लागि सबैभन्दा महत्वपूर्ण पक्ष हो।
३. रुपैयाँ लागत औसत (Rupee Cost Averaging): बजारको उतारचढावमा पनि तपाईंको खरिद मूल्य औसत भइरहन्छ, जसले समग्र जोखिम घटाउँछ।
४. कम्पाउन्डिङ प्रभाव: लामो समयसम्मको लगानीमा लाभ माथि पनि लाभ जोडिँदै जान्छ — जुन नै सम्पत्ति निर्माणको आधार हो।
कम्पाउन्डिङ प्रभाव (Compounding Effect)
कम्पाउन्डिङ प्रभाव भन्नाले तपाईँले कमाएको लाभमा पनि फेरि लाभ कमाउने प्रक्रिया हो। यो “interest on interest” वा “return on return” को सिद्धान्त हो।
समयसँगै तपाईंको लगानी नाफा मात्र बढ्दैन, त्यो नाफाबाट फेरि नाफा हुने चक्र चलिरहन्छ – जसले दीर्घकालीन रूपमा ठूलो सम्पत्ति निर्माण गर्न मद्दत गर्छ।
कसरी काम गर्छ? – उदाहरणसहित बुझौं:
मानौं तपाईंले प्रत्येक वर्ष रु. १,००,००० लगानी गर्नुभयो र वार्षिक १०% प्रतिफल पाइरहनु भएको छ। तपाईंले १० वर्षसम्म लगानी गर्ने योजना बनाउनुभयो।
👉 दुई तरिकाले हेर्न सकिन्छ:
१. साधारण हिसाब (Simple Interest Style):
हरेक वर्ष रु. १,००,००० मा १०% = रु. १०,००० नाफा
१० वर्षमा कुल नाफा = रु. १०,००० × १० = रु. १,००,०००
कुल रकम = रु. १०,००,००० (मूलधन) + रु. १,००,००० (नाफा) = रु. ११,००,०००
२. कम्पाउन्डिङ हिसाब (Compounding Interest):
पहिलो वर्षपछि कमाएको नाफा पनि अर्को वर्ष लगानीमा जोडिन्छ।
गणना यसरी हुन्छ:
नोट: यो गणना मासिक SIP मा अझ बढी प्रभावशाली हुन्छ, किनभने ब्याज छोटो अन्तरालमा बारम्बार थपिन्छ।
कम्पाउन्डिङ सुस्त सुस्त तर शक्तिशाली रूपमा काम गर्छ। जति चाँडो सुरु गर्नुहुन्छ, उति फाइदा धेरै हुन्छ। यो "धैर्य गर्ने लगानीकर्ताको इनाम" हो। "लगानीको सफलता रकमको ठूलो हुनुभन्दा समय र अनुशासनमा भर पर्छ।" त्यसैले, सानो रकमबाट सुरु गरे पनि नियमित लगानी र कम्पाउन्डिङको शक्ति प्रयोग गरेर तपाईं ठूलो सम्पत्ति निर्माण गर्न सक्नुहुन्छ। शेयर बजारमा SIP एउटा "बुद्धिमानी लगानीको रणनीति" हो। यसले तपाईंलाई कुनै ठूलो थोक लगानीको आवश्यकता बिना नै नियमित रूपमा सम्पत्ति बढाउने अवसर दिन्छ। अनुशासन, धैर्यता, र दीर्घकालीन सोचले तपाईंलाई वित्तीय स्वतन्त्रता प्राप्त गर्न सहयोग पुर्याउँछ।
यदि तपाईं नयाँ लगानीकर्ता हुनुहुन्छ भने, SIP in Shares बाट सुरु गर्नु उत्तम विकल्प हो। यसमा तपाईंलाई बजारको सबैभन्दा उपयुक्त समय कुरिरहनु पर्दैन, तपाईंको नियमित लगानी नै तपाईंको सफलता सुनिश्चित गर्ने बाटो हो।
प्रतिक्रिया